Monday, March 26, 2007

Τα Όνειρα




Ο Αύγουστος Στρίνμπεργκ γράφει στο Ονειρόδραμα, ορίζοντας το όνειρο:<<Πάνω στον καμβά της πραγματικότητας , η φαντασία υφαίνει νέα σχήματα...>>.Τα όνειρα σήμερα είναι συνώνυμα του φανταστικού και του ανύπαρκτου, γιατί ζούμε σ' ένα κόσμο όπου ο υλισμός και ο ορθολογισμός κρατούν τα ηνία της σκέψης και της δράσης μας. Οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούμε ότι ονειρευόμαστε την ώρα που ένας σωρός στιγμές, η μία μετά την άλλη, σαν ταινία, αναπαράγονται στο μυαλό μας. Ο ύπνος, άλλωστε, δεν είναι μια κατάσταση συνείδησης αλλά ασυνειδησίας. Όπως ισχυρίζεται ο Φρήντριχ Χέμπλ:<<Στα όνειρα η φαντασίωση συμφιλιώνεται ακόμη και με τη λογική>>. Πραγματικά, είναι ο χώρος που η ηδονή και η οδύνη μπορούν να διαχέονται ταυτόχρονα. Είναι το μέσο που μπορεί να σε ταξιδέψει από ένα ηλύσιο τοπίο στη κόλαση και από εκεί στο απόλυτο σκοτάδι μ' ένα κλίκ των ματιών.<<Τα όνειρα είναι τα ιδανικά όλων των ποιητικών τεχνών>>, πιστεύει ο Γερμανός φιλόσοφος Χέντερ, ενώ ο Ρίχτερ<<Τα όνειρα είναι ακούσιες εμπειρίες που οδηγούν στην σύνθεση της ποίησης>>. Ο καθηγητής Νταν συμπληρώνει:<<Όλος ο χρόνος που υπάρχει τώρα, που υπήρξε ή που θα υπάρξει, είναι σαν ένα ποτάμι που μπορείς να το διαβείς προς τα μπρός και προς τα πίσω και προς τις όχθες του, μέσα στο καράβι των ονείρων>>.
Επιστημονικά, τα όνειρα ορίζονται ως το αποτέλεσμα ηλεκτρικής ενέργειας που διεγείρει αναμνήσεις εντοπισμένες σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Λαμβάνουν χώρα με συνδυασμό της γρήγορης κίνησης των ματιών. Κατά μέσο όρο βλέπουμε 4 με 5 τη νύχτα και συνήθως θυμόμαστε μόνο το τελευταίο. Η αμνησία είναι φυσιολογική και οφείλεται σε ασθενή κωδικοποίηση των πληροφοριών που δεχόμαστε από την μνήμη. Η κωδικοποίηση αυτή βασίζεται σε περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με συσχετισμούς βιωμάτων. Βλέπουμε όνειρα κατά το 20 με 25% του ύπνου μας ενώ τα βρέφη κατά το 50%. Ένας άνθρωπος αν στερηθεί τα όνειρα του υπάρχει κίνδυνος οι ψυχωτικές τάσεις του να εμφανιστούν όταν αυτός θα είναι ξύπνιος. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τα όνειρα στις εξής κατηγορίες: α) δαιμόνια, β) επικά ή ζωντανά, γ) εφιάλτες, δ) ημερήσια, ε) θεραπευτικά, στ) κριτικά ή όνειρα σκιές, ζ) όνειρα μέσα σε όνειρα, η) όνειρα ''φάρσες'', θ) προφητικά ή διαισθητικά, ι) συνειδητά, ια) τηλεπαθητικά, ιβ) επαναλαμβανόμενα. Όσον αφορά τη τελευταία κατηγορία ο Φρόυντ ισχυρίζεται ότι:<<Ένα όνειρο που επαναλαμβάνεται εκφράζει μια εσωτερική σύγκρουση, που τείνει να επαναλαμβάνεται στο υποσυνείδητο μας μέχρι να βρεί τη λύση της>>. Ο Χίλντεμπραντ το 1875 έγραψε:<<Τα όνειρα μας βοηθούν να εποπτεύσουμε τα κατάβαθα της ύπαρξης μας, που στον ξύπνιο μας δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε. Μπορούν να μας προειδοποιήσουν με τη φωνή ενός παρατηρητή, ο οποίος βρίσκεται στο κεντρικό παρατηρητήριο της πνευματικής μας ζωής>>. Την πίστη αυτή είχαν και οι αρχαίοι πρόγονοι μας. Ο Ξενοφώντας είπε:<<Μέσα στον ύπνο είναι που η ψυχή δείχνει καλύτερα την θεική της φύση και τότε μπορεί να προβλέπει το μέλλον, διότι τότε καθώς φαίνεται είναι εντελώς ελεύθερη>>. Στην περίπτωση των συνειδητών ονείρων είναι εφικτή η ονειροπλασία. Μπορούμε να φτάσουμε σε τέτοιο βαθμό συνείδησης, αν και κοιμόμενοι, καταφέρνοντας να εξελίσσουμε την πλοκή τους. Παρατηρείται, κυρίως, στα εφηβικά χρόνια και το σώμα συμμετέχει ενεργά, παλλόμενο, λόγω της αδρανοποίησης των μυών.
Παρόλο που μας απασχολούν τόσο στην καθημερινότητα μας, είμαστε σε θέση ν΄απαντήσουμε στα ερωτηματικά για την προέλευση, τη σημασία και το νόημα των ονείρων μας; Είναι σωματική ή πνευματική δραστηριότητα του σώματος μας; Εμπεριέχουν προφητικά σημάδια τα οποία πρέπει να λαμβάνουμε υπ' όψιν ή απλά αποτελούν εκτόνωση των βαθιά φυλασσόμενων απωθημένων του υποσυνείδητου μας; Είναι ουτοπικό να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στους καλότυχους οιωνούς τους ή να απογοητευόμαστε από τις δυσοίωνες προβλέψεις τους; Τα ερωτήματα αυτά δεν περιμένουν απαντήσεις. Μέσα του ο καθένας ξέρει τις αλήθειες του σώματος και του μυαλού του. Εξάλλου, λίγα πράγματα στη ζωή μας μπορούν να μας προσφέρουν τέτοια ποικιλία αισθήσεων και αισθημάτων, είναι απολύτως προσωπικά και χωρίς κανένα κόστος.
Όνειρα γλυκά

Σημ: Ο πίνακας είναι ''Το Όνειρο'' του Πάμπλο Πικάσο (1932)






Saturday, March 24, 2007

Περί αυτοκτονίας


Είναι η αιτία θανάτου για 800.000-1.000.000 ανθρώπους το χρόνο. Στις ανεπτυγμένες χώρες αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου σε άτομα ηλικίας από 15 εώς 24 ετών και την έκτη από 5 εώς 14 ετών. Υπάρχουν 5.940.000 ιστοσελίδες με πληροφορίες, ιδέες και οδηγίες για πιθανούς τρόπους εκτέλεσης της. Αυτοκτονία, πράξη υπό τη πίεση ψυχικής αρρώστιας ή συνειδητή απόφαση διαχείρησης του υπέρτατου αγαθού της ζωής; Ο θάνατος εξιτάρει τον ανθρώπινο νου, μιας και το πέπλο μυστηρίου, που τον καλύπτει, έχει περίτεχνα υφανθεί από τη δημιουργό δύναμη. Κτείνω σημαίνει φονεύω. Ο φόνος, όμως, είναι πράξη πέρα από την έλλογη φύση. Μπορεί η εκούσια πραγμάτωση του να δικαιολογηθεί;
Η αυτοχειρία έχει απασχολήσει τους εραστές της νόησης όλων των πολιτισμών στο πέρασμα του χρόνου. Στην αρχαία Ελλάδα οι Πυθαγόρειοι κατέκριναν την αυτοκτονία. Ο Αριστοτέλης την καταδικάζει σαν αδίκημα, που διαπράττει κάποιος, απέναντι στον εαυτό του και στη χώρα του, μια πράξη δειλίας μπροστά στις αντιξοότητες της ζωής. Ο Πλάτων στους Νόμους την απορρίπτει, αλλά αποδέχεται κάποιες εξαιρέσεις, όπως την περίπτωση μιας οδυνηρής και ανίατης ασθένειας. Αντίθετα οι Κυνικοί και οι Στωικοί παραχωρούν το δικαίωμα της εγκατάλειψης της ζωής σε κάποιον αν αυτή του έχει γίνει οδυνηρή. Ο Σενέκας γράφει:<<Εγώ κρίνω δειλό αυτόν που πεθαίνει επειδή φοβάται τον πόνο και ανόητο αυτόν που ζεί για να υποφέρει>>. Ο Χριστιανισμός προσέγγισε το θέμα με βάση τις εκάστοτε συνθήκες, έτσι ώστε να τονώνονται τα θρησκευτικά πιστεύω στους κόλπους του . Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν πολλές ενέργειες αυτοχειρίας που θεωρούνται ηρωικές πράξεις. Αργότερα, χαρακτηρίζονται πράξεις εναντίον του θεού, της φύσης και της κοινωνίας. Θεωρείται ότι το κίνητρο τους προέρχεται από την απελπισία, η οποία είναι ένας πειρασμός του Σατανά. Τον Μεσαίωνα η γενικότερη καταδίκη της αυτοκτονίας
έρχεται σε αντίθεση με τα δείγματα εξύμνησης στη γραφή των λογοτεχνών της περιόδου αυτής. Η επικράτηση του Ουμανισμού στην Αναγέννηση ανέδειξε την αρετή σ΄αυτήν την πράξη. Ο Έρασμος το 1511 στο έργο του ''Εγκώμιον της τρέλλας'' αναρωτιέται:<<Ποιοί είναι εκείνοι που από αποστροφή για τη ζωή έδωσαν τέλος σ΄αυτήν; Μήπως αυτοί δεν είναι πιο κοντά στη σοφία;>>. Την ίδια περίοδο στην ηθική της ανατολής, όπως αυτή διαμορφώνεται από τις επιδράσεις του Κομφουκιανισμού και του Ζέν, η αυτοκτονία δικαιώνεται σε περιστάσεις τιμής και καθήκοντος. Ο κωδικός Μπουσίντο, που διαμορφώθηκε τον 16ο αιώνα, παραμένει ακόμα ενεργός στους κόλπους της ιαπωνικής κοινωνίας. Από τον 18ο αιώνα η αυτοκτονία έγινε αιτία πολλών θανάτων μεταξύ των ευγενών και καλλιεργημένων ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία. Πολλοί νέοι και νέες αυτοκτόνησαν μιμούμενοι τον ήρωα στο έργο του Γκαίτε ''Τα βάσανα του Βέρθερου'', που εκδόθηκε το 1774. Ο Τολστόι πιστεύει πως οι θλίψεις, οι ταλαιπωρίες και το άφευκτο του θανάτου καθιστούν την αυτοκτονία τη μοναδική διέξοδο από ένα φαύλο κύκλο αδικαιολόγητης και χωρίς νόημα φθοράς. Ο Ντοστογιέφσκι γράφει στους Δαιμονισμένους:<<Όποιος επιζητά την υπέρτατη ελευθερία, αυτός πρέπει να έχει την τόλμη να σκοτώσει τον εαυτό του>>. Το 1920 ο Φρόυντ υποστήριξε ότι σε κάθε άνθρωπο υπάρχει ένα ένστικτό θανάτου, η Ντεστρούντο, που μπορεί να υποσκελίσει το ένστικτο της ζωής, τη Λίμπιντο.
Σήμερα, στην Ελλάδα αναλογούν 5 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους, ενώ στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη 50 ανά 100.000. Στατιστικές δείχνουν πως άτομα που έχουν κάνει απόπειρα είναι κατά 23 φόρες πιθανότερο να διαπράξουν μια επιτυχή αυτοχειρία αργότερα.

Friday, March 23, 2007

''Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ'' του Όσκαρ Ουάιλντ


Ο Ουάιλντ θεωρείται κύριος εκπρόσωπος του ρεύματος του αισθητισμού το οποίο αναπτύχθηκε στη Βρετανία στα τέλη του 19ου αιώνα. Αρνήθηκε την αναγκαιότητα ύπαρξης της ηθικής παραμέτρου στην τέχνη. Είπε: <<Τα βιβλία που ο κόσμος αποκαλεί ανήθικα είναι τα βιβλία που δείχνουν στο κόσμο τη δική του αισχρότητα>>. Ένα από τα πιο προκλητικά έργα του ήταν ''Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ'', το οποίο σκανδάλισε την συντηριτική κοινωνία της εποχής. Ο λόγος του είναι αιχμηρός και ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της βικτωριανής Αγγλίας. Στο έργο του αυτό η χρήση αποφθεγμάτων είναι συχνή, σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να παρασύρει τον αναγνώστη σε αφορισμούς των προθέσεων του συγγραφέα.Μερικά από τα σπουδαιότερα καταγράφονται παρακάτω.
  1. Η αξία της ιδέας δεν έχει καμία σχέση με την ειλικρίνεια του ατόμου που την εκφράζει.
  2. Πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός στην επιλογή των εχθρών του.
  3. Κανένας δεν μπορεί να ανεχτεί άλλους ανθρώπους που έχουν τα ίδια ελαττώματα με τον ίδιο.
  4. Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγείς απο ένα πειρασμό είναι να ενδώσεις σε αυτόν.
  5. Η μόνη διαφορά ανάμεσα σ΄ ένα καπρίτσιο και ένα αιώνιο πάθος είναι ότι το καπρίτσιο διαρκεί λίγο περισσότερο.
  6. Οι άντρες παντρεύονται γιατί είναι κουρασμένοι. Οι γυναίκες επειδή είναι περίεργες.
  7. Τα μεγάλα πάθη είναι προνόμιο των ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα να κάνουν.
  8. Στους ανθρώπους αρέσει να δίνουν ό,τι πραγματικά χρειάζονται περισσότερο οι ίδιοι.
  9. Ν΄αγαπάς σημαίνει να ξεπερνάς τον εαυτό σου
  10. Αν θέλεις να καταστρέψεισ μια προσωπικότητα δεν έχεις παρά να την αναμορφώσεις.
  11. Να είσαι καλός σημαίνει να βρίσκεσαι σε αρμονία με τον εαυτό σου.
  12. Οι γυναίκες μας φέρονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που φέρεται η ανθρωπότητα στους θεούς της. Μας λατρεύουν και συνεχώς μας ζητούν να κάνουμε κάτι γι΄αυτές.
  13. Νοιώθεις μια ηδονή όταν κατακρίνεις τον ίδιο σου τον εαυτό.
  14. Πάντα είμαστε καλοί με εκείνους που δε μας νοιάζει τι θα απογίνουν.
  15. Η έκφραση μονάχα δίνει υπόσταση στα πράγματα.
  16. Η ζωή γι΄αυτόν ήταν η πρώτη, η μεγαλύτερη τέχνη και όλες οι υπόλοιπες τέχνες δεν ήταν παρά μια προετοιμασία για την ίδια τη ζωή.
  17. Η υποκρισία είναι απλώς μια μέθοδος να πολλαπλασιάζουμε τις προσωπικότητες μας.
  18. Υπάρχουν αμαρτίες που η ανάμνηση τους είναι πιο γοητευτική απο ότι η ίδια η πράξη.
  19. Σήμερα όλοι οι παντρεμένοι άνδρες ζούν σαν εργένηδες και όλοι οι εργένηδες σαν παντρεμένοι.
  20. Όταν είσαι απόλυτα βέβαιος για κάτι τότε αυτό δεν είναι αληθινό.

Καλώς ήρθατε

Ευχαριστώ που με επιλέξατε.